Tvey stór átøk fyri føroyskt mál komin undir land

Nú í juli er nógv lagt fyri í Mentamálaráðnum fyri at koma nøkur stig longur í teimum størstu avbjóðingunum fyri føroyska málið í nýggjari tíð.

Tvinni nýbrot, sum arbeitt hevur verið við at greina og fyrireika leingi, eru nú komin undir land.

Annað átakið er arbeiðið við at skipa tilboð í føroyskum fyri tilflytarar betri.

Landsstýriskvinnan hevur nú fingið fleiri ymisk tilmæli um, hvussu undirvísingin í føroyskum sum fremmandamál kann mennast.

Millum tilmælini er til dømis at skipa undirvísingartilfar og royndartilfar sambært altjóða CEFR stiganum, at útbúgva lærarar at undirvísa í føroyskum sum annaðmál og at fáa betri samskipan millum Mentamálaráðið, Uttanríkis- og vinnumálaráðið og kommunurnar um, hvør ger hvat.

Somuleiðis skal ein samskipari setast, sum skal menna leistin, sum við tilmælunum er settur út í kortið. Samskiparin skal eisini fylgja við og samstarva við Nám, Setrið, arbeiðsbólkarnar, sum verða settir, umframt aðrar møguligar partar.

Arbeiðið er nú komið so væl áleiðis, at samskipari kann fara til verka, og flestu tilmælini eru klár at seta í verk.

- Vit skulu læra tilflytararnar føroyskt skjótari og betri, og vit skulu gera neyðuga arbeiðið til at røkja hesa uppgávu munandi betri. Hjá okkum í politisku skipanini áliggur tað ikki minst at beina meira fíggjarorku inn í hetta starvsøkið, so nýggi leisturin kann eydnast, sigur Hanna Jensen, landsstýrikvinna um nýhandaða tilmælið.

Hitt málsliga nýbrotið snýr seg um eitt Máltøknimót, sum skal arbeiða við fyrireikingini til at flyta føroyskt inn í talgilda heimin. Miðjað verður ímóti, at føroyskt mál áhaldandi skal mennast og verða brúkt á øllum samfelagsøkjum – ikki minst innan talgilda heimin.

Í máltøknimótinum eru umboð frá Fróðskaparsetrinum, Málráðnum, Mentamálaráðnum, KT-felagnum, Námi, Combine-IT, Gjaldstovuni, Føroya Tele og Tøkni.

Arbeiðssetningurin er at ráðgeva landsstýrisfólkinum í máltøknispurningum, at savna vitan og tilfeingi, tryggja samstarv við onnur lond, lýsa máltøknistøðuna, at gera uppskot til neyðug átøk at fáa føroyskt inn í talgilda heimin og tryggja, at ítøkilig úrslit verða sett í verk.

- Í máltøkniligum broytingartíðum mugu vit ikki undirmeta, hvussu stóran týdning tað hevur áhaldandi at varðveita og menna móðurmálið. Tí liggur tað mær tungt á hjarta at bera so í bandi, at føroyskt eisini fær innivist á brúkaramótum í samskiftistøknini, og at meiri orka verður til nógva neyðuga tøkniliga fótarbeiðið fyri føroyskt í talgilda samfelagnum. Hetta krevur eitt stórt tak, men tað má takast, vilja vit okkara móðurmáli væl og harvið eisini okkara mentan og samleika.